Turgut ÖZAL

13 Ekim 1927 – 17 Nisan 1993

13 Ekim 1927 – Turgut ÖZAL, Malatya’da dünyaya gelmiştir. Babası Malatya-Çırmıktılı Ünlüoğulları’ndan banka memuru Mehmet Sıddık Özal, annesi ise Tunceli-Çemişgezekli ilkokul öğretmeni Hafize hanımdır. Korkut ÖZAL ve Yusuf Bozkurt ÖZAL adlarında iki kardeşi vardır.

Bir dönem sonra Silifke’ye taşındıktan sonra pilot olmayı ister Turgut ÖZAL eşeğin üzerinden düşerek kolundan sakatlanınca bir kolu biraz daha kısa kalmış ve pilotluk hevesi de böylelikle sona ermiştir.

Babası memur olduğu için öğrenimini farklı okullarda tamamladı. 4 yaşındayken ailesi Bilecik’in Söğüt ilçesine taşındı ve ilköğrenim hayatına burada başladı. Ortaokulu Mardin’de bitirdi. Mardin’de lise olmaması nedeniyle, Konya Lisesi’nde eğitimine devam etti. Bu dönem içerisinde Korkut ÖZAL da ona eşlik etmiştir. Kayseri Lisesi’nde lise eğitimini bitirdi.

1950 – Yükseköğrenimini İstanbul Teknik Üniversitesi’nde Elektrik Mühendisliğini burslu olarak bitirdi. Mezun olduktan sonra Ankara’daki Elektrik İşleri Etüt İdaresi’nde çalışmaya başladı.

1952 – Ayhan İNAL ile evlenmiş ve ancak aynı yıl ikili boşanmıştır.

Amerika’da Texas Tech Üniversitesi’ne ihtisas yapmaya giderek burada ekonomi branşında tahsili gördü.

1954 – Amerika’daki eğitiminin ardından Ankara döndüğünde Elektrik İşleri Etüt İdaresi Gnel Müdür Yardımcısı oldu ve Türkiye’nin elektrifikasyonu ile ilgili projelerde çalıştı. Çalışırken daire çalışanlarından Semra ÖZAL ile tanışmıştır. Semra Yeyinmen Hanım’ı görür görmez çok beğenmiştir.

Turgut ÖZAL Bey, bu konuyu yıllar sonra şöyle anlatmıştı: “Semra ağırbaşlı ve seviyeli bir kızdı. Bana da hiç yüz vermiyordu. Dikkatini çekmek için çok uğraştım. Akşamları herkes çıktıktan sonra makinesini bozar, ertesi gün de tamir etmek için hemen devreye girerdim.”

Semra Hanım ise aslında tüm olup bitenin farkındaydı: “Ben de Turgut’u beğenmiştim ve niyetini anlamıştım. Ancak anlamamazlıktan geliyordum. Çevremde pervane gibi dolanıp duruyor ancak bir türlü açılamıyordu. Ben de bu durumdan büyük keyif alıyordum. Sürekli makinemin şeridini çıkaran kişinin o olduğunu da biliyordum.”

Turgut ve Semra, daireden bir arkadaşlarının nişanında ilk kez dansa kalktı. Özal da evlilik teklifini bu dans sırasında yaptı. Semra hanım teklife hemen yanıt vermedi. Turgut bey ise “Sükut ikrardan gelir.” diyerek, ertesi gün bir kutu çikolata ile daireye gitti ve soranlara “Semra ile sözlendik.” dedi.

Semra Yeyinmen bu emrivakiye kızdı ama sesini de çıkarmadı. Turgut ÖZAL iki gün sonra daireden yaşlı bir hanımı, Semra’nın Devlet Sanatçısı ünvanlı dayısı Mükerrem Berk’e kız istemeye gönderdi. Onun da onayıyla çift yaklaşık 40 yıl sürecek mutlu bir evliliğe 31 Mayıs tarihinde imza atmışlardır. 3 çocuk sahibi olmuşlardır.

1955 – Bu evliliğinden ilk çocuğu olan Ahmet ÖZAL gözlerini dünyaya açmıştır.

1956 – İkinci çocukları olan Zeynep ÖZAL dünyaya gelmiştir.

1958 – Planlama Komisyonu’nda sekreterya görevini icra etmiştir.

1959 – Ankara Ordonat Okulu’nda yedek subay olarak askerliğini yaptı.

1961 – Askerlik hizmetinden sonra Milli Savunma Bakanlığı Bilimsel Danışma Kurulu üyesi olarak ifa etti ve Devlet Planlama Teşkilatı‘nın kurulmasına katkıda bulundu. Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nde ders de verdi.

1965 – Süleyman DEMİREL’in danışmanı olarak görev yaptı.

1967 – Üçüncü çocukları olan Efe ÖZAL dünyaya gelmiştir.

Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı görevini yürüttü. Ekonomik Koordinasyon Kurulu, Para ve Kredi Kurulu, RCD Koordinasyon Kurulu ve AET Koordinasyon Kurulu başkanlıklarında bulundu.

1971 – Dünya Bankası’nda danışman olarak görev yaptı.

1973 – Türkiye’ye geri döndükten sonra başta Sabancı Holding olmak üzere birçok sektördeki, birçok şirket için yönetici olarak çalıştı. Sabancı Holding’deki görevinin Genel Koordinatörlük olduğu belirtilmektedir.

1977 – Genel seçimleri’nde Milli Selamet Partisi’nden İzmir milletvekili aday oldu fakat seçilemedi.

1979 – 43. Hükümet döneminde Başbakanlık Müsteşarlığı’na getirildi. 24 Ocak Kararları’nın hazırlanmasında önemli rol oynadı. Aynı dönemde Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı görevini de vekaleten yürüttü.

1980 – 12 Eylül darbesinden sonra kurulan Bülent Ulusu Hükümeti’nde ekonomik işlerden sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak atandı.

1982 – Görevinden istifa etti. Yaklaşık 22 ay görevde kalmıştı.

(Türkiye Cumhuriyeti tarihinin hem Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı hem de Başbakanlık Müsteşarlığı yapmış tek başbakanı ve cumhurbaşkanıdır.)

1983 – 20 Mayıs tarihinde Anavatan Partisi’ni kurdu ve aynı yıl Türkiye genel seçimlerinde 400 kişiden oluşan parlamentoda 211 milletvekili çıkararak tek başına iktidar ve 45. Hükümet’in Başkanı oldu. Böylece Türkiye’nin 19. Başbakanı oldu.

1984 – Yerel seçimlerde de başarılı oldu.

1985 – 13 Nisan tarihinde yapılan ilk kongrede tekrar genel başkanlığa seçildi.

1987 – Genel seçimlerde 292 milletvekili çıkartarak tekrar çoğunluğu sağladı ve 46. Hükümet’in başbakan olarak görev yaptı.

1988 – 18 Haziran tarihi Cumartesi günü Ankara Atatürk Spor Salonu'nda Anavatan Partisi'nin 2. Olağan Kongresi'nin düzenlendiği sırada Kartal Demirağ isimli saldırgan tarafından düzenlenen suikasttan yaralı olarak kurtuldu. Foto muhabirleri ve televizyon kameraları için hazırlanmış olan platformun önünden ve Özal'a 12 metre öteden saat 12.15'te iki el ateş eden Demirağ, Turgut Özal'ı sağ elinden yaraladı. Saldırı sonrası etrafa rastgele ateş açan korumalar ise 18 kişinin yaralanmasına sebep oldu. Yaralananlar arasında Bakan İmren Aykut da vardı. 

1989 – Cumhurbaşkanlığı seçimine aday oldu. Sosyal Demokrat Halkçı Parti ve Doğru Yol Partisi meclise girmeyerek seçimi boykot etti. İlk turda Turgut Özal 247, ANAP Burdur Milletvekili Fethi Çelikbaş 18 oy aldı. 17 oy boş çıkarken 3 oy geçersiz sayıldı. İkinci turunda 284 milletvekilinin katıldığı oylamada adaylardan Başbakan Turgut Özal 256 oy alırken, Çelikbaş 17 oy aldı. 2 oy geçersiz sayılırken 9 oy boş çıktı. 31 Ekim 1989 tarihinde gene muhalefetin katılmadığı 3. tur oylamasında Turgut Özal 263 oy alarak Türkiye Cumhuriyeti'nin 8'inci Cumhurbaşkanı oldu. 9 Kasım 1989 tarihinde resmi olarak görevine başladı. Bu seçimden akılda kalan ise alışamadık diyenlere, alışırsınız, alışırsınız demesiydi.

1993 – Turgut Özal, 17 Nisan tarihinde 5 ülkeyi kapsayan 12 günlük Türkistan gezisinden sonra vefat etti.

Cenazesine Türkiye'nin dört bir yanından yüzbinlerce kişi akın etti. Tören televizyonlardan canlı yayınlandı, ülkede 3 günlük yas ilan edildi. Dönemin Amerika Birleşik Devletleri Başkanı, Turgut Özal ile de yakın dost olan George H. W. Bush beklentilerin aksine cenaze törenine katılmadı. "Öldükten sonra beni İstanbul’a defnedin, kıyamete kadar Fatih Sultan Mehmed'in manevi ruhaniyeti altında bulunmak istiyorum" şeklindeki vasiyetine uyularak kendisi tarafından yaptırılan eski başbakan Adnan Menderes'in anıtmezarının bulunduğu Topkapı'da, Vatan Caddesi üzerinde kendisi adına hazırlanan anıt mezara defnedildi.